Ksylitol, erytrytol czy stewia – Czym zastąpić cukier?

Człowiek spożywa przeciętnie ok. 40 kg cukru (sacharozy) rocznie. Jest on jedną z najpowszechniej stosowanych substancji o działaniu uzależniającym. W wyniku procesu produkcji cukru zostaje on czyszczony, co pozbawia go wartości odżywczych. Są to tzw. puste kalorie. Cukier można zastąpić zdrowszymi słodzikami (ksylitol, erytrol, stewia), ale o tym dalej. Najpierw odpowiedzmy na pytanie:

Dlaczego cukier jest szkodliwy?

O tym wiedzą już wszyscy, ale dla przypomnienia cukier:
* często prowadzi do cukrzycy i tzw. zespołu metabolicznego
* jest przyczyną otyłości
* powoduje problemy z funkcjonowaniem trzustki i wątroby
* zmniejsza wrażliwość insulinową
* powoduje powstawanie kamieni nerkowych
* powoduje problemy z koncentracją i zdolnością zapamiętywania
* zmniejsza przyswajanie witamin z grupy B
* zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania na raka
* sprzyja rozwojowi próchnicy
* obniża odporność organizmu
* podnosi poziom złego cholesterolu i ciśnienie, mogąc przy tym prowadzić do zawału

Jak ograniczyć cukier?

Współczesny przemysł dla podniesienia walorów smakowych jedzenia dodaje cukier, a szczególnie syrop glukozowo-fruktozowy do wielu produktów. Aby ograniczyć spożywanie cukru, należy czytać etykiety i wybierać odpowiednie produkty spożywcze.

Czym zastąpić cukier?

Przedstawimy najzdrowsze zamienniki cukru.

Ksylitol

Ksylitol to alkohol cukrowy (mieszanka cząsteczki cukru i cząsteczki alkoholu). Jest to słodzik pochodzenia naturalnego, najczęściej pozyskiwany z brzozy, ale występuje też w warzywach, owocach, jagodach, drewnie i grzybach. Ksylitol jest również produkowany przez nasz organizm człowieka w ilości około 15 g dziennie.

W smaku ksylitol przypomina cukier, dzięki czemu podnosi walory smakowe produktów, a przy tym zawiera ok. 40% mniej kalorii niż sacharoza.

Ma bardzo niski indeks glikemiczny (7-8, dla porównania sacharoza: 60- 70). Nie powoduje gwałtownych skoków poziomu cukru i insuliny we krwi. W związku z tym szkodliwe efekty używania cukru nie występują przy spożywaniu ksylitolu.

Ksylitol nie powoduje próchnicy zębów, ponieważ nie stanowi pożywienia dla bakterii szkodliwych dla zębów. Dlatego jest częstym składnikiem gum do żucia, słodyczy czy past do zębów dla dzieci. Ponadto ksylitol zwiększa wchłanianie wapnia z układu pokarmowego i produkcję śliny, zwiększając remineralizację zębów. Ma też działanie zmniejszające kwasowość śliny, co prowadzi do mniejszej degradacji szkliwa.

Podczas wyboru ksylitolu warto się kierować pochodzeniem produktu. Najlepszy jest nabywany z drzewa, dzięki czemu jest najwyższej jakości i posiada wszystkie właściwości zdrowotne naturalnego ksylitolu.

Uwaga: Ksylitol na ogół jest dobrze tolerowany, ale u niektórych osób spożyty początkowo w zbyt dużych ilościach może spowodować kłopoty trawienne (wzdęcia, biegunka), jednak stopniowe wprowadzanie ksylitolu do diety często rozwiązuje ten problem.

Erytrytol (erytrol)

Jest to naturalny słodzik. Występuje w naturze w owocach, warzywach, grzybach i nasionach roślin. Na skalę przez drożdze lub z przekształcaniem glicerolu przez mikroorganizmy z gatunku Yarrowia lipolitica. Posiada ok. 75% słodyczy tradycyjnego cukru, dzięki czemu zwiększa walory smakowe żywności. Powoduje też przyjemne uczucie chłodu w ustach.

Erytrytol ma bardzo niską wartość energetyczną (0-20 kcal), dzięki czemu sprawdzi się u osób na diecie odchudzającej. Jest najmniej kaloryczną substancją słodzącą. Ma bardzo niski indeks glikemiczny, dzięki czemu sprawdzi się jako zamiennik cukru u cukrzyków.

Nie jest fermentowany przez bakterie szkodliwe dla zębów, dlatego nie powoduje próchnicy.

W przeciwieństwie do ksylitolu, erytrytol nie wywołuje efektu przeczyszczającego. Nie jest fermentowany przez organizm człowieka, dlatego prawie w całości jest wydalany w niezmienionej formie z moczem.

Stewia

Stewia jest ok. 250 razy słodsza od cukru, przy czym ma zerową wartość kaloryczną. Posiada też niski indeks glikemiczny, nie podnosząc poziomu cukru we krwi. Ma także działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Posiada jednak lekko gorzkawy smak, który nie każdemu przypadnie do gustu. Stewię można nabyć w postaci tabletek, proszku, w płynie lub w liściach.